Sosyolojide Araştırma Yöntemleri

İnsan içinde yaşadığı doğal ve toplumsal çevreyi tanımak, karşılaştığı sorunlara çözüm yolları bulmak ister. Bu amaçla çeşitli araştırmalar yapar ancak ulaşılan sonuçların günlük yaşantımızda elde ettiğimiz bilgilerden daha güvenilir ve doğru olması için bilimsel yöntem ve araştırma teknikleri ile elde edilmesi gerekir.

Bilimsel yöntem, doğal ve toplumsal gerçekliği tanımlamak, açıklamak ve bu gerçekliğin yasalarına ulaşmak amacıyla izlenen sistemli bilgi edinme yoludur. Bütün bilimler bilimsel yöntemi kullanırken şu üç tür akıl yürütme biçiminden yararlanır:

Tümdengelim: Doğruluğu kabul edilmiş genel bilgilerden özel bilgiler elde etme yoludur. Örneğin, bütün gelişmiş ülkeler bilime önem veriyor önermesinden yola çıkarak Kanada’nın da gelişmiş bir ülke olarak bilime önem verdiği sonucunu çıkarabiliriz.

Tümevarım: Tek tek olguların bilgisinden hareketle genel yargılara ulaşmaktır. Örneğin, liman şehirlerini gözlemleyerek bütün liman şehirlerinin ticarette gelişmiş olduğu önermesine ulaşabiliriz.

Analoji: Aynı olay ya da olgunun benzer birçok yönünün zaman ve mekân faktörleri göz önüne alınarak karşılaştırılmasıdır. Örneğin, Ankara ve İstanbul kalabalık bir şehirdir. Ankara’da trafik yoğundur. O hâlde İstanbul’da da trafiğin yoğun olabileceği sonucuna varabiliriz.