Toplumsal Grup Nedir, Toplumsal Grubun Özellikleri Nelerdir?

İnsanların büyük bir çoğunluğu tek başına yaşayamazlar. Üretim, savunma, neslin devamını sağlama, iş bölümü vb. sebeplerle bir arada yaşama ihtiyacı duyarlar. İnsanlar yaşadıkları çevrelerde çeşitli gruplara katılarak farklı amaç ve isteklerini yerine getirerek hayatlarını sürdürürler. Belirli amaçlara ulaşmak için iş birliği yaparak sosyal ilişkilere girerler. Toplumsal ilişkilere katılım sonucunda ailede, okulda, iş yaşamında çeşitli gruplara dâhil olurlar.

Ortak bir amaç, değer veya ihtiyaç için bir araya gelerek etkileşim ve ilişki içinde bulunan ve belli bir sürekliliği olan, en az iki kişiden oluşan topluluğa toplumsal grup denir. Toplumsal grup toplumun en temel ögesidir çünkü toplumu oluşturan bireyler, benzer amaç ve beklentilerini, ihtiyaçlarını karşılamak üzere bir araya gelerek grupları oluştururlar. Zaman içinde insanlar aile, oyun grubu, meslek grubu, dernekler, şirketler gibi resmî ya da resmî olmayan birçok farklı gruplara üye olur, o gruplar içerisinde kimlik ve kişilik kazanırlar.

Gruplar yapılarına, amaçlarına, sürekliliklerine, üyeler arasındaki ilişkinin niteliğine, üye sayısına göre sınıflandırılır.

Tesadüfen bir araya gelmiş, yan yana birlikte bulunan insanlar arasında zaman ve mekân yakınlığı bulunsa da aralarında karşılıklı bir etkileşim olmadığı için sosyal grup olarak adlandırılamaz. Bunlar sosyal yığın olarak adlandırılır. Örneğin, maç izlemek için toplanan insanlar, karşıdan karşıya geçmek için kaldırımda bekleyenler gibi. Aynı fiziki mekânı paylaşmayan, ancak bazı ortak özellikleri (yaş, cinsiyet, meslek, gelir gibi) taşıdıkları için bütünler halinde düşünülen topluluklar sosyal kategori olarak tanımlanır. İlkokul çağına gelen çocuklar, etnik azınlıklar, X partisi taraftarları sosyal kategoridir, sosyal grup değildir.

1. Üye sayısına göre;
   Küçük gruplar: Az sayıda üyenin ve yüz yüze ilişkinin olduğu gruplardır. Aile, seyahat grupları, oyun grupları gibi.
   Büyük gruplar: Üye sayısının fazla olduğu, üyelerinin birbirini tanımadığı, ilişkilerin daha sınırlı ve resmi olduğu gruplardır. Şehir, millet gibi
2. Sürekliliğine göre;
   Sürekli gruplar: Grup üyelerinin ömründen daha uzun bir sürekliliği olan gruplardır. Aile, şehir, köy gibi.
   Geçici gruplar: Belli bir amaç için geçici olarak bir araya gelen bireylerden oluşan, amaç gerçekleşince dağılan gruplardır. Oyun ve eğlence grupları, kamp yapan öğrenciler, turist kafileleri gibi.
3. Grubun kuruluşuna göre; Resmi gruplar: Yazılı kurallara (yasa- yönetmelik) göre oluşturulan, grup üyelerinin görev ve sorumlulukları belli olan, üyeliğin resmi atama ile belirlendiği gruplardır. Bankalar, siyasi partiler, okullar, hastaneler bu türden gruplardır. Resmi olmayan gruplar: Yazılı kurallara gerek duyulmayan, kendiliğinden oluşan gruplardır. Arkadaş grupları, aile, oyun grubu gibi.
4. Bireyin gruba katılışına göre:
   İsteğe bağlı gruplar: Bireyin isteyerek, kendi iradesiyle katıldığı gruplardır. İş grupları, dernek ve vakıflar, hobi grupları gibi.
   Zorunlu gruplar: Bireyin iradesi dışında zorunlu olarak katıldığı gruplardır. Aile, akraba, millet gibi.
5. İlişki biçimine göre; C. H. Cooley (Kuliy, 1864-1929) üyeler arasındaki ilişkinin niteliğine göre grupları birincil gruplar ve ikincil gruplar diye ikiye ayırır.

   

6. Tönnies (Tönyes, 1855-1936), grupları büyüklük, amaç ve duygusal yoğunluk özelliklerine göre cemaat ve cemiyet olarak ikiye ayırır. Tönnies’e göre cemaat, modern endüstri toplumları öncesinde görülen, ırk, etnik yapı ve kültür bakımından farklılaşmamış bireylerden meydana gelen, bireyler arasındaki ilişkilerin şahsi, sıcak, samimi olduğu küçük, homojen (benzer) ve kapalı topluluklardır. Cemiyet ise modern endüstriyel toplumlardaki resmî, geçici, rasyonelliğe ve kişisel çıkarlara dayalı ilişkileri ifade eden, ırk, etnik yapı açısından farklılaşmış heterojen(ayrışık) topluluklardır.

İnsanlar gün içinde bir gruptan diğerine geçerek çeşitli gruplarda farklı statü ve roller üstlenerek yaşamlarını sürdürür. Grupların varoluş amaçları farklı olsa da ortak işlevlere sahiptirler. Bunlar: • Grup bilinci ile biz duygusunu geliştirir. • Bireye güven duygusu vererek, kişilik ve kimlik kazandırır. • Bireyin çeşitli ihtiyaçlarını (psikolojik, biyolojik, kültürel…) ve beklentilerini karşılar. • Üyeler yeteneklerini gösterme fırsatı bulur. • Grup üyelerinin dayanışma içinde olmalarını ve toplumsal ilişkilerin kuvvetlenmesini sağlar. • Bireye toplumun kültürünü kazandırarak, bireyin toplumsallaşmasını sağlar. • Grup kurallarına uyma, bireyin demokratik kurallara bağlılığını artırır.