Dunning Kruger Etkisi: Ne olduğunu ve nasıl önlenmesi gereken yan etkilerini anlayın
Herkesin bir düzeyde akıl hatası yaptığı inancı sürmektedir. Dunning-Kruger etkisi, kişiler arasındaki bu ortak durumdan farklı olarak, belirli alanlarda bilgi eksikliğine sahip olan insanların kendilerinden emin olmalarıyla ilgilidir. Bu makalede, Dunning-Kruger etkisini açıklamaya ve bunun nedenlerini ve nasıl önlenmesi gerektiğini analiz edeceğiz.
Dunning-Kruger Etkisinin Tanımı
Dunning-Kruger etkisi, 1999’da Cornell Üniversitesi Psikoloji Profesörü David Dunning ve yakın arkadaşı Justin Kruger tarafından tanımlanan bir psikolojik durumdur. Dunning ve Kruger’ın orijinal teorisine göre, deneyim eksikliği nedeniyle alt düzeydeki başarısızlıklardan kaynaklanan bazı insanlar, kendi beceri seviyelerinin yetersiz olduğundan habersizdir. Buna karşılık, daha iyi başarı elde edebilmek için gerekli temel yetkinlikleri tamamlamayan insanlar, genellikle kişisel yeterliliklerini abartır. Bazıları, Dunning-Kruger etkisinin aslında “bilgisizlik övücülüğü” olarak adlandırabileceğini savunmuştur. Kısaca, bu etki, konuya hakkında hiçbir bilginin olmadığı zaman, herhangi bir şeyin en iyi şekilde yapılabileceği inancına dayanmaktadır.
Nedenleri
Birincisi, konu hakkında az bilgili olan insanlar, başka bir deyişle, konuda yeterince donanıma sahip olmayan insanlar, konudaki gerçek kabiliyetleri hakkında doğru sonuçlar çıkaramaz. Onlar sadece neredeyse her türlü problemi çözmeye yeterli olduklarına ikna olurlar, çünkü onların mevcut bilgileri, potansiyellerinin ne derecede kısıtlı olduğunu ortaya koymaz. Bununla birlikte, her zaman başarılı olan insanlar, konuyu çok iyi bildikleri için üstünlüklerini fark etmezler. İkincisi, herhangi bir konuda uzmanlaşmak için gerekli olan zaman, çaba ve enerji, çoğu insan tarafından silinip atılacak bir lüks olarak görülür. Oysa ki, bu gibi çabaların neticesinde ortaya çıkan başarı, konular hakkında daha derin bir anlayış getirmektedir. Ancak, deneyimsiz insanlar, bu ödemeden kaçınarak, diğer insanlar tarafından verilen tahminleri reddederek, konusunda tatminsiz kalacaklarını fark etmezler.
Yan Etkileri
Öncelikle, Dunning-Kruger etkisi, toplumsal faaliyetlerde gözetlenebilecek ciddi sorunlara neden olabilir. Örneğin, insanlar konular hakkında pek çok yanlış bilgi paylaşarak basit hataların gerçek bilimsel ifadeler olarak algılanmasına neden olabilirler. Ayrıca, bu etki, tutarlı ve mantıklı bir tartışmanın gelişmesine engel olabilir, çünkü konu hakkında kısıtlı bilgiye sahip insanlar, sunulan gerçek delilleri reddedebilir. Diğer taraftan, Dunning-Kruger etkisi, insanların hırsını artırarak, kendilerini diğerlerinden daha iyi hissetmelerine neden olabilir. Genellikle, bu isabetli bir durum değildir; çünkü gerçekten kendilerine olan güveni artıran insanlar, performanslarının bir öncekinden çok daha düşük olduğu zaman, disiplinsiz bir yaklaşımla, başarısızlık sonucunu telafi etmeye çalışırlar.
Önlemler
Birincisi, insanların kendi beceri seviyelerini bilmesi ve bunu kabul etmesi önemlidir. Bir insanın konu hakkında ne kadar bilgi sahibi olduğunu kontrol etmesi gerekmektedir. İnsanlar konu hakkında yeterli bilgiye sahip olmadıklarında, kendilerini çevreleyen insanların bilgisinden yararlanmaktan çekinmemelidir. İkincisi, insanların kendi konuları hakkında öfkeli ya da kıskanç olmaması gerekir. Diğer insanların başarılarını kutlamak, kendi bilgilerinin ve becerilerinin gelişmesine yardımcı olacaktır. Son olarak, insanların konu hakkında okumaları ve pratiğe geçirmeleri gerekmektedir. Konu hakkındaki bilgilerini derinleştirmeli ve uygulama imkanı bulmalıdırlar. Bilgileri arttıkça, insanın konu hakkındaki güveni de artacaktır.
Sonuç
Dunning-Kruger etkisi, konu hakkında bilgi eksikliğine sahip olan insanların kendilerinden emin olmalarıyla ilgili bir psikolojik durumdur. Nedenleri arasında, konu hakkında yeterli bilgiye sahip olmamanın kişinin kendisi hakkındaki gerçek kabiliyetlerini ortaya koyamaması ve konu hakkında uzmanlaşmak için gerekli olan zamanın ve çabanın göz ardı edilmesi sayılabilir. Sonuçta, Dunning-Kruger etkisini önlemek için, insanların konu hakkında bilgi sahibi olmaları, diğer insanların başarılarını kutlamaları ve pratiklerini arttırmaları önerilmektedir.
